Υποχρέωση αποφυγής και μείωσης ζημιάς

Υποχρέωση αποφυγής ή μείωσης της ζημίας

Η υποχρέωση αποφυγής ή μείωσης της ζημιάς εδράζεται στο άρθρο 7 παρ.3  του ΑσφΝ 2496/1997, όπου αναφέρεται πως ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να παίρνει όλα τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή ή μείωση της ζημιάς, ακολουθώντας τις οδηγίες της ασφαλιστικής εταιρείας. Τα έξοδα που τυχόν γίνουν για την αποφυγή ή μείωση της ζημιάς βαραίνουν την ασφαλιστική εταιρεία.

Με άλλα λόγια ο γιατρός οφείλει να προβεί στις ευλόγως προσδοκώμενες ενέργειες του μέσου συνετού γιατρού της ειδικότητας του, τις οποίες όφειλε να κάνει σαν να μην ήταν ασφαλισμένος, δηλαδή να μην αδρανήσει εφησυχασμένος από το γεγονός ότι έχει ασφαλιστική κάλυψη.

Η υποχρέωση αποφυγής του κινδύνου εντοπίζεται χρονικά πριν και κατά τη διάρκεια που αυτός εμφανίζεται, μέχρι την ολοκλήρωσή του, ενώ η υποχρέωση μείωσης εντοπίζεται κατά τη διάρκεια εξέλιξης του κινδύνου και μετά από την πραγματοποίηση του.

Αποφυγή της ζημιάς  

Ο γιατρός, συμμορφούμενος με το καθήκον αποφυγής της ζημιάς, αλλά και στο πλαίσιο καθήκοντος προνοίας και ασφάλειας απέναντι στον ασθενή του, οφείλει να λάβει όλα τα απαιτούμενα μέτρα για την αποτροπή απειλούμενης βλάβης του ασθενούς, συνεπεία ιατρικού σφάλματος.

Στο πλαίσιο αυτών των υποχρεώσεων ο γιατρός υποχρεούται να προβεί σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες που επιτάσσει η ιατρική επιστήμη για την ορθή διάγνωση και θεραπεία της νόσου. Από τη στιγμή όμως που διαπιστώνει πως οι ενέργειές του δεν έχουν αποτέλεσμα, αλλά αντίθετα επιδεινώνουν την υγεία του ασθενούς, οφείλει να τις παύσει και να προβεί σε νέες προκειμένου να εμποδίσει την επέκταση της βλάβης του ασθενούς.

Ενδεικτικά και όχι περιοριστικά τα κάτωθι παραδείγματα:

  1. Αν φάρμακο που χορήγησε στον ασθενή του έχει ανεπιθύμητες παρενέργειες, έχει καθήκον να αντιμετωπίσει τις παρενέργειες και να αλλάξει το φάρμακο.
  2. Σε περίπτωση χειρουργικής επέμβασης, αν ο χειρουργός θεωρήσει πολύ ενδεχόμενο τον κίνδυνο επιπλοκών, θα πρέπει να ζητήσει τη συνδρομή και άλλων γιατρών, πιθανών άλλων ειδικοτήτων.1

Μείωση της ζημιάς

Από τη στιγμή που έχει επέλθει η βλάβη στην υγεία του ασθενούς το καθήκον αποφυγής της ζημιάς μετατρέπεται σε καθήκον μείωσης της ζημιάς. Οι ενέργειες μείωσης ή αποκατάστασης της βλάβης μπορεί να αφορούν επανάληψη πλημμελώς διενεργηθείσας ιατρικής πράξης ή και σε διενέργεια διαφορετικής φύσης ιατρικής  πράξης .2

Στο πλαίσιο εκπλήρωσης του ασφαλιστικού βάρους μείωσης της ζημιάς ο γιατρός υποχρεούται σε συμπληρωματική θεραπεία/χειρουργική επέμβαση, προκειμένου να αποκατασταθεί η υγεία του3  Επίσης ο γιατρός, σε περίπτωση που η κατάσταση της υγείας του ασθενούς το επιβάλλει, οφείλει να ζητήσει συνδρομή γιατρού διαφορετικής ειδικότητας από τη δική του .4

Οδηγίες ασφαλιστικής εταιρείας για αποφυγή ή μείωση της ζημιάς

Η υποχρέωση του γιατρού να ακολουθεί τις οδηγίες της ασφαλιστικής εταιρείας για αποφυγή ή μείωση της ζημιάς εδράζονται στο άρθρο 7, παρ.3 του ΑσφΝ 2496/1997. Οι οδηγίες της ασφαλιστικής εταιρείας για αποφυγή ή μείωση της ζημιάς έχουν εύλογα δεσμευτικό χαρακτήρα 5  , αφού η αποφυγή της αποζημίωσης είναι εύλογο συμφέρον και του γιατρού και της ασφαλιστικής εταιρείας.

Όμως και η ασφαλιστική πρακτική και η βιβλιογραφία6 συγκλίνουν στο γεγονός πως οι οδηγίες τις ασφαλιστικής εταιρείας συνηγορούν κυρίως στη διασαφήνιση του γεγονότος για να διαπιστωθεί αν ο γιατρός –και συνεπακόλουθα η ασφαλιστική εταιρεία– έχουν ευθύνη αποζημίωσης ή όχι. Και τούτο γιατί ο γιατρός είναι ο καθ’ύλην αρμόδιος να επιλέξει τα επιστημονικά μέσα αποφυγής ή μείωσης της βλάβης της υγείας του ασθενούς και όχι η ασφαλιστική εταιρεία που δεν διαθέτει τις απαιτούμενες γνώσεις.

Σε πολλές περιπτώσεις, όπου απαιτείται άμεση ενέργεια του γιατρού λόγω του επείγοντος της αποκατάστασης της υγείας του ασθενούς, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο ο γιατρός να μην μπορεί να ενημερώσει άμεσα στην ασφαλιστική εταιρεία, ώστε να λάβει οδηγίες.

Σε αυτή την περίπτωση αποτείνεται στην ασφαλιστική εταιρεία όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες και ενεργεί ως μέσος συνετός γιατρός της ειδικότητας για τη συγκεκριμένη περίσταση . Το ίδιο οφείλει να πράξει όταν, σε περίπτωση που έχει ειδοποιήσει την ασφαλιστική εταιρεία, αυτή δεν απαντά ή καθυστερεί να δώσει οδηγίες.7

Έξοδα αποφυγής ή μείωσης της ζημιάς

Η υποχρέωση αποφυγής ή μείωσης της ζημιάς συχνά συνεπάγεται με δαπάνες που πρέπει να γίνουν ώστε αυτή να τηρηθεί. Ο ΑσφΝ 2496/1997 και συγκεκριμένα το άρθρο 7, παρ.3, εδ.β΄ ορίζει πως τα έξοδα αυτά τα αναλαμβάνει η ασφαλιστική εταιρεία, ακόμη και αν υπερβαίνουν το ασφαλιστικό ποσό.

Αυτό όμως τίθεται υπό αίρεση από το άρθρο 7, παρ.3, εδ.γ΄, όπου ορίζεται ότι αντίθετη συμφωνία επιτρέπεται αν ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος ενεργούν στην ασφάλιση για επαγγελματικούς λόγους, δηλαδή ότι μπορεί να συμφωνηθεί τα έξοδα αυτά να βαρύνουν τον γιατρό.

Βάσει των παραπάνω, το ποιος θα υποχρεούται να καλύψει τα έξοδα αποφυγής ή μείωσης ζημιάς θα προκύψει κατόπιν διαπραγμάτευσης της ασφαλιστικής εταιρείας και του γιατρού. Στην περίπτωση διαπραγμάτευσης είναι δυνατόν να είναι διαπραγματεύσιμες και οι κατηγορίες των εξόδων που θα καλύπτονται, όπως η μεταφορά ασθενούς σε ιδιωτική κλινική, τα έξοδα διαγνωστικών εξετάσεων, τα έξοδα γιατρών άλλων ειδικοτήτων κλπ.

Συνέπειες παράβασης υποχρέωσης αποφυγής ή μείωσης της ζημιάς

Παράβαση του καθήκοντος αποφυγής ή μείωσης της ζημιάς έχουμε στις ακόλουθες δυο περιπτώσεις: α) όταν ο γιατρός δεν προβαίνει στις απαιτούμενες ενέργειες για την αποφυγή ή τη μείωση της βλάβης υγείας του ασθενούς και β) όταν δεν ακολουθεί τις οδηγίες και υποδείξεις της ασφαλιστικής εταιρείας .8

Κατά το άρθρο 7, παρ.4 του ΑσφΝ, σε περίπτωση υπαίτιας παράβασης των παραπάνω, ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται σε αποζημίωση του ασφαλιστή. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να τύχει η έκφραση του νομοθέτη «υπαίτια παράβαση», δηλαδή παράβαση που οφείλεται σε δόλο ή αμέλεια.

Αυτό σημαίνει πως αν ο γιατρός δεν επιδείξει αμέλεια, λαμβάνοντας όλα τα κατάλληλα μέσα αποφυγής ή μείωσης της ζημιάς, έστω και αν αυτά δεν απέδωσαν, δεν τεκμαίρεται αποζημίωση της ασφαλιστικής εταιρείας.9

1 Εκδόσεις Σάκκουλα, Σοφία Κυράνου, ασφάλιση αστικής ιατρικής ευθύνης, σελ. 280-282
2 Εκδόσεις Σάκκουλα, Αικ. Φουντεδάκη, ιατρική αστική ευθύνη σελ.431 επ
3 Εκδόσεις Σάκκουλα, Αικ. Φουντεδάκη, ιατρική αστική ευθύνη σελ.432-433
4 Εκδόσεις Σάκκουλα, Σοφία Κυράνου, ασφάλιση ιατρικής αστικής ευθυνης σελ.283
5 Εκδόσεις Σάκκουλα, Β.Κιάντος, Ασφαλιστικό Δίκαιο, σελ.350
6 Εκδόσεις Σάκκουλα, Σοφία Κυράνου, ασφάλιση ιατρικής αστικής ευθυνης σελ.286
7 Εκδόσεις Σάκκουλα, Β.Κιάντος, Ασφαλιστικό Δίκαιο, σελ.350
8 Εκδόσεις Αντ.Σάκκουλα, Ιωάννης Ρόκας, ιδιωτική ασφάλιση, σελ.285 και Εκδόσεις Σάκκουλα, Β.Κιάντος, Ασφαλιστικό Δίκαιο, σελ.351
9 Εκδόσεις Σάκκουλα, Σοφία Κυράνου, ασφάλιση αστικής ιατρικής ευθύνης, σελ. 292
Share it!