Κατηγορίες ιατρικών σφαλμάτων

Εισαγωγή

Η ενότητα «κατηγορίες ιατρικών σφαλμάτων» αποτελεί μια συνοπτική παρουσίαση του ιατρικού σφάλματος, με σκοπό -αφενός- την ενημέρωση της ιατρικής κοινότητας,  αφετέρου όμως να καταδειχθεί η αντιμετώπιση των ιατρικών σφαλμάτων από τα ασφαλιστήρια συμβόλαια αστικής ευθύνης γιατρού.

Η παράθεση όλων των κατηγοριών ιατρικών σφαλμάτων αποκτά βαρύνουσα σημασία αν αναλογιστεί κανείς ότι οι δυο κυριότεροι λόγοι έγερσης της αστικής ευθύνης γιατρού είναι το ιατρικό λάθος και η παράλειψη ενημέρωσης και συναίνεσης του ασθενούς.

Ο ορισμός του ιατρικού σφάλματος

Η κυρίως αποδεκτή έννοια του ιατρικού σφάλματος ορίζεται ως η συμπεριφορά του γιατρού που αξιολογείται ως υπολειπόμενη της επιβαλλόμενης στο επάγγελμά του και στη συγκεκριμένη περίπτωση επιμέλειας, κατά κανόνα επειδή ο γιατρός δεν τηρεί το επαγγελματικό του standard ή επειδή παραβιάζει παράνομα και υπαίτια τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης και τέχνης (lege artis) 1

Ο γιατρός δεν υπόσχεται να θεραπεύσει τον ασθενή ούτε να αποκλείσει κάθε βλάβη του από την ιατρική πράξη. Ο γιατρός οφείλει να επιδείξει μια συμπεριφορά σύμφωνη προς ορισμένα πρότυπα και όχι να επιτύχει ένα αποτέλεσμα. Με άλλα λόγια ο γιατρός δεν υποχρεούται στην παροχή αποτελέσματος, αλλά στη παροχή μέσων 2

Η ευθύνη του «ειδικού» γιατρού

Ως ειδικός λογίζεται ο εξειδικευμένος γιατρός στον οποίο προσφεύγει ο ασθενής, με βαρύτερη οικονομική επιβάρυνση,  καθόσον ο ασθενής γνωρίζει τα αυξημένα προσόντα του γιατρού και σε αυτά ακριβώς αποβλέπει.

Όντως η δημοσιευμένη νομολογία 3 αναδεικνύει πως τα αντικειμενικά κριτήρια επιμέλειας που πρέπει να έχουν οι μετέχοντες σε αυτή την κατηγορία γιατροί είναι εξειδικευμένα και αυστηρότερα.

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία 4 τα κριτήρια υπαγωγής του ιατρού σε αυτή τη κατηγορία δεν είναι «οι μεγάλες επιδόσεις» και οι «ιδιαίτερες ικανότητες» του γιατρού, αλλά: α) αν αυτός αντικειμενικά λόγω της περαιτέρω εξειδίκευσής του ανήκει πλέον όχι στον ευρύτερο κύκλο των γιατρών που συνθέτουν την ειδικότητά του, αλλά σε ένα άλλο στενότερο κύκλο εξειδικευμένων γιατρών και β) αν υπάρχουν μετρήσιμες μέθοδοι που πιστοποιούν την εξειδίκευση και άρα την υψηλότερη αμοιβή, όπως τίτλοι μετεκπαίδευσης, εξειδικευμένες γνώσεις, μετρήσιμη εμπειρία στην συγκεκριμένη μεθοδολογία κλπ.

Κριτήρια αξιολόγησης ιατρικών σφαλμάτων

Τα βασικά κριτήρια αξιολόγησης για το αν σε μια ιατρική πράξη έχει υπάρξει αποκλίνουσα διαχείριση από το οφειλόμενο μέτρο επιμέλειας του γιατρού είναι τα παρακάτω:

 Tο κριτήριο του μέσου συνετού ιατρού  (bonus medicus)

Το κριτήριο αυτό καθορίζει τις απαιτούμενες ενέργειες του μέσου συνετού γιατρού ,της ειδικότητας του ,στο συγκεκριμένο ιατρικό συμβάν.

Οι ενέργειες αυτές καθορίζονται από τους κοινώς αναγνωρισμένους κανόνες ή θεμελιώδεις αρχές της ιατρικής επιστήμης, για τους οποίους δεν μπορεί να γεννηθεί αμφισβήτηση.

Πρόκειται για γενικώς ισχύοντες επιστημονικούς κανόνες, οι οποίοι διδάσκονται στα πανεπιστήμια ή αποτελούν αποτέλεσμα ευρύτερης επιστημονικής έρευνας και υπαγορεύουν τις αρχές, τις κατευθύνσεις, την μέθοδο, τον χρόνο και τον εν γένει τρόπο, με βάση τα οποία οφείλει να ενεργήσει δικαιολογημένα ο μέσος ιατρός της ειδικότητάς του , υπό τις ίδιες συνθήκες και περιστάσεις. 5

Το κριτήριο του προτύπου ποιότητας

Ως ιατρικό standard (πρότυπο ποιότητας) χαρακτηρίζεται το σύνολο των προδιαγραφών ποιότητας με βάση τις οποίες ένας ιατρός οφείλει να παρέχει τις υπηρεσίες του. Η έννοια του προτύπου ποιότητας περιγράφει την ενδεδειγμένη σε κάθε περίπτωση συμπεριφορά που πρέπει να επιδείξει ο ιατρός, με άλλα λόγια ένα μοντέλο ενεργειών για κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, την οποία καλείται να αντιμετωπίσει ο κάθε ιατρός. 6

Η Η ενδεδειγμένη αυτή συμπεριφορά προσδιορίζεται από τους κανόνες της επιστήμης, τα πορίσματα της εμπειρίας και τις αντικειμενικές περιστάσεις. 7

Το  συμφέρον του ασθενούς

Σύμφωνα με αυτό το κριτήριο ο γιατρός πρέπει να προσαρμόσει τις διαγνωστικές και θεραπευτικές του τακτικές με σημείο αναφοράς την συγκεκριμένη περίπτωση, του συγκεκριμένου ασθενούς, επιλέγοντας δηλαδή αυτό που επιβάλλει το συμφέρον του συγκεκριμένου ασθενούς.

Επομένως ο ιατρός κρίνεται, επιμελής εάν προβαίνει στις αναγκαίες και ωφέλιμες για τον συγκεκριμένο ασθενή ενέργειες, ακόμα κι αν αναγκαστεί να παραβιάσει κάποιο κανόνα της ιατρικής ή standard. 8

1 Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, Έφη Τζίβα, Ασφάλιση Ιατρικής Ευθύνης, σελ.28
2 Ιατρική Εταιρεία Αθηνών, τόμος πρακτικών ημερίδας Ιατρικά Λάθη, Δεκέμβριος 2007,σελ.33, Αικ.Φουντεδάκη, Το ιατρικό σφάλμα ως έννοια «κλειδί» για την αστική ευθύνη του γιατρού
3 ΑΠ 220/2003, ΑΠ 967/2001
4 Πέτρος Αλικάκος, Πρόεδρος Πρωτοδικών, Αστική Ιατρική Ευθύνη Ουσιαστικά και δικονομικά ζητήματα με βάση και τις παραδοχές της νομολογίας, σελ 19-20
5 Εκδόσεις Σάκκουλα, Αικ.Φουντεδάκη, Ιατρική Αστική Ευθύνη, σελ.340, επίσης Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, Γιώργος Τρανταλίδης, το ιατρικό σφάλμα, σελ.58
6 Εκδόσεις Σάκκουλα, Αικ.Φουντεδάκη, Ιατρική Αστική Ευθύνη, σελ.381
7 Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, Αικ.Φουντεδάκη, Παραδόσεις Αστικής Ιατρικής Ευθύνης – Διάλογος με την Νομολογία, σελ.62
8 Εκδόσεις Σάκκουλα, Αικ.Φουντεδάκη, Ιατρική Αστική Ευθύνη, σελ.359-359
Share it!