Ιατρικό διαγνωστικό σφάλμα

Ως διάγνωση νοείται η διαδικασία εκτίμησης, συσχέτισης και στάθμισης από το γιατρό με βάση τις επιστημονικές του γνώσεις όλων των ευρημάτων που προέκυψαν ιδίως από την κλινική εξέταση του ασθενούς, τη διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων και τη λήψη του ιστορικού, με σκοπό τη διαπίστωση της ασθένειας.

Κατά έναν διαφορετικό ορισμό 1 διατυπωμένο από γιατρό και όχι από νομικό 2 , διάγνωση είναι η σύμπτυξη σε μια, όλων των επιμέρους παρατηρήσεων που θα έκανε ο γιατρός αν διαιρούσε θεωρητικά τον άρρωστο σε όργανα (π.χ. καρδιά, πνεύμονες, νεφροί κλπ.) και παρατηρούσε τη λειτουργία τους υπό ειδικές συνθήκες, έτσι ώστε με αυτήν (τη διάγνωση) να εκφράζονται οι σχέσεις ανάμεσα στην ασθένεια ως μέρος της προσωπικότητας του ασθενούς, στον ασθενή ως άτομο και στο περιβάλλον μέσα στο οποίο αυτός ζει.

Σημασία διάγνωσης και διαγνωστικές περιπτώσεις

Η διάγνωση ενός περιστατικού έχει καθοριστική σημασία για τις περαιτέρω ενέργειες του γιατρού και για την εξέλιξη της υγείας του ασθενούς. Από τη διάγνωση εξαρτώνται η ενημέρωση του ασθενούς βάσει της οποίας αυτός θα δώσει την έγκυρη συναίνεσή του, οι ιατρικές συμβουλές για την τήρηση ορισμένης συμπεριφοράς και κυρίως η επιλογή της ενδεδειγμένης θεραπευτικής μεθόδου.

Σε περίπτωση που ο γιατρός που διέγνωσε και ο γιατρός που θα θεραπεύσει διαφέρουν, ο δεύτερος οφείλει να ελέγξει και αν χρειαστεί να αμφισβητήσει τα διαγνωστικά συμπεράσματα του συναδέλφου του, ιδίως αν προκύπτουν ουσιώδη στοιχεία που τον κατευθύνουν σε μια τέτοια αμφισβήτηση ή αν η κατάσταση της υγείας του ασθενούς χειροτερεύει 3  .

Σε περίπτωση συλλογικής  ή διαδοχικής δράσης γιατρών, αν και υπάρχει ανεξαρτησία συμπεριφοράς και ευθύνης του καθενός ξεχωριστά, έχει γίνει νομολογιακά  δεκτό ότι όταν είναι φανερό το ενδεχόμενο λάθους του άλλου γιατρού, η ανεξαρτησία αυτή περιορίζεται ή ελέγχεται.4 .

Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ασθένειας που συχνά αποτελεί αντικείμενο εσφαλμένης διάγνωσης από γιατρούς μπορεί να αναφερθεί η σκωληκοειδίτιδα.

Ο πόνος, το συνηθέστερο σύμπτωμα ενός ασθενούς με σκωληκοειδίτιδα, μπορεί να προκαλέσει σύγχυση, καθώς συχνά οι γιατροί αποδίδουν τα συμπτώματα της σκωληκοειδίτιδας, πέραν της οξείας γαστρεντερίτιδας, σε παθήσεις κοιλιακών οργάνων (χολή, πάγκρεας, στομάχι) ή σε γυναικολογικές παθήσεις ,με αποτέλεσμα την παρέλευση κρίσιμου χρόνου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα  την επιδείνωση της υγείας, ακόμα και το θάνατο κάποιων ασθενών.

Σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία 5 η ορθή διάγνωση της οξείας σκωληκοειδίτιδας τίθεται σε ποσοστό 68-78% για τους άντρες και 58% για τις γυναίκες, ενώ το 1/3 των ασθενών που  χειρουργείται για αυτό το λόγο δεν έχει στην πραγματικότητα σκωληκοειδίτιδα. Το 15% των εγχειρήσεων αφορά σε παραμελημένη οξεία σκωληκοειδίτιδα (περιτονίτιδα).

Διαγνωστικό σφάλμα και ιατρική ευθύνη

Aν, κατά τη διαγνωστική διαδικασία, ο γιατρός ενεργεί σύμφωνα με τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης και εμπειρίας και η συμπεριφορά του δεν υπολείπεται σε τίποτα από αυτήν του μέσου συνετού γιατρού της οικείας ειδικότητας ή εφόσον οι υπηρεσίες του πληρούν το αντίστοιχο ιατρικό standard, δεν υπέχει ευθύνη ανεξαρτήτως του αν κατέληξε σε ορθή ή λανθασμένη διάγνωση.

Επομένως αυτό που ελέγχεται σε περίπτωση διαγνωστικού σφάλματος δεν είναι τόσο το ίδιο το πόρισμα, όσο το πώς διαμορφώθηκε η συλλογιστική πορεία που οδήγησε σε αυτό, δηλαδή αν σε όλα τα στάδια της πορείας προς το διαγνωστικό πόρισμα ο γιατρός επέδειξε την επιβαλλόμενη επιμέλεια.6  

Διαφορετική είναι η περίπτωση του σφάλματος διάγνωσης από την ανάλυση δεδομένων που προέκυψαν από το διαγνωστικό έλεγχο με τη χρήση ιατροτεχνολογικών προϊόντων. Σε αυτή την περίπτωση, κατά βάση, τεκμαίρεται ευθύνη του ιατρού 7  

Επίσης, όταν ο γιατρός καταλήγει σε αμφίβολη κλινική διάγνωση χωρίς καταρχήν να υπέχει ευθύνη, διαπράττει διαγνωστικό σφάλμα αν δεν σπεύσει να επαληθεύσει και να επιβεβαιώσει το συμπέρασμά του αποκλείοντας κάθε πιθανή πλάνη μέσω της διενέργειας εργαστηριακών εξετάσεων. 8  

Ασφαλιστική αντιμετώπιση

Τα διαγνωστικά σφάλματα καλύπτονται από τα συμβόλαια αστικής ιατρικής ευθύνης, πάντα σε σχέση με τους όρους καλύψεις και εξαιρέσεις του καθενός ξεχωριστά

Ενδεικτική νομολογία διαγνωστικών σφαλμάτων

ΑΠ 601/2000, ΠολΠρωτΑθ 1449/2007, ΣτΕ 3421/2009, ΑΠ 424/2012, ΕφΠειρ 242/2012, ΑΠ 1003/2007, ΑΠ 1010/2007, ΣυμβΠλημΘεσ 400/2007, ΑΠ 1220/2008

1 Α. Αλεξιάδης, Εισαγωγή στο ιατρικό δίκαιο, Εκδ. Δημόπουλος, 1996, σελ. 53
2
Thomas Addis (1881-
1949 , καθηγητής του Stanford University, παθολόγος – νεφρολόγος
3 Δημ Ψαρούλης – Πολ. Βούλτσος, Ιατρικό Δίκαιο, Εκδ. UNIVERSITY STUDIO PRESS, , σελ. 266
4 απόφαση 692/2005 ΤριμΠλημΛασιθίου που αφορούσε στο θάνατο αλλεργικού ασθενούς από το σύνδρομο Stevens-Johnson καθώς ο θεράπων ιατρός ενέκρινε τη θεραπεία των προηγούμενων γιατρών που δεν διέγνωσαν την ύπαρξη αλλεργίας
5 Χ. Πολίτης, Οξεία σκωληκοειδίτιδα ως οξύ πρόβλημα διαφορικής διαγνωστικής. Προσεγγίσεις για την ιατρική ευθύνη, ΕΙΔ, 2009, σελ. 4
6 Εκδόσεις Σάκκουλα, Σοφία Κυράνου, Η ασφάλιση της ιατρικής αστικής ευθύνης σελ. 49
7 ΑΠ 424/2012, ΑΠ 10/2013, ΕφΠειρ 242/2012
8 Στ. Κότσιανος, Η ιατρική ευθύνη αστική και ποινική, Εκδόσεις Δήμου Πολυγύρου σελ. 193
Share it!