Ο στόχος της ανάλυσης
Με αφορμή το ιστορικό που περιγράφεται στην 633/2014 απόφαση του Αρείου Πάγου θα παρουσιαστούν παράμετροι των ασφαλιστηρίων συμβολαίων αστικής ιατρικής ευθύνης, οι οποίοι θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μερική ή ολική μη αποζημίωση.
Η προσομοίωση γίνεται με τα υποθετικά σενάρια πως α) η απόφαση είναι καταδικαστική για τον ιατρό (το αν είναι αθωωτική ή καταδικαστική δεν αποτελεί αντικείμενο της ανάλυσης) β) πως ο άγνωστος ιατρός της υποθέσεως είναι ασφαλισμένος με πρόγραμμα ασφάλισης ιατρικής ευθύνης.
Ο Γιάννης Κάππος
είναι Ασφαλιστικός Σύμβουλος, εξειδικευμένος στην ασφάλιση ιατρικής αστικής ευθύνης
Πηγή ανεύρεσης: ιστοσελίδα Αρείου Πάγου
Περίληψη γεγονότος– γέννηση νεογνού με αναπηρία
Στις 8/6/2001 και ώρα 08:00 ιατρός μαιευτήρας-γυναικολόγος επισκέπτεται σε κλινική επίτοκο για την εκτίμηση της κατάστασής της. Διαπιστώθηκε πως έχει ξεκινήσει η διαδικασία τοκετού, ως εκ τούτου ο γιατρός χορήγησε οξυτοκίνη και προχώρησε σε ρήξη του αμνιακού υμένα.
Ο ιατρός, αντί να παραμείνει κοντά στην επίτοκο για να ελέγχει τις ενδείξεις του παλμοτοκογράφου, αναχώρησε για το ιατρείο του και έτσι δεν είχε τη δυνατότητα να παρέχει την οποιαδήποτε βοήθεια στην επίτοκο.
Στην πορεία η υγεία του νεογνού επιδεινώθηκε ( 170 παλμοί / λεπτό), γεγονός που σημαίνει πως θα έπρεπε να επισπευστεί η διαδικασία τοκετού.
Το προσωπικό της κλινικής προσπαθούσε-από τις 09:00 έως 15:00- να επικοινωνήσει με τον γιατρό σε σταθερό και κινητό, χωρίς αποτέλεσμα. Επιπλέον, ούτε ο γιατρός προσπάθησε να επικοινωνήσει με την κλινική για να πληροφορηθεί την πορεία του τοκετού.
Επιπλέον αυτών, όταν αργοπορημένα πήγε στην κλινική, προτίμησε να κάνει φυσιολογικό τοκετό, αντί καισαρική τομή. Το αποτέλεσμα ήταν η επίτοκος να μην δύναται να συμμετάσχει ενεργά στον τοκετό και να εξωθήσει το νεογνό, εξαιτίας της πολύωρης ταλαιπωρίας και πόνων.
Η καθυστερημένη έξοδος του νεογνού είχε σαν αποτέλεσμα την παραμονή του σε κατάσταση ελλιπούς οξυγόνωσης και την εισροή αίματος. Τα παραπάνω αίτια οδήγησαν σε περιγεννητική ασφυξία με αποτέλεσμα βαριά εγκεφαλική παράλυση και σπαστική τετραπληγία..
Παράμετροι των ασφαλιστηρίων συμβολαίων αστικής ιατρικής ευθύνης, οι οποίοι θα μπορούσαν δυνητικά να οδηγήσουν σε πρόσκομμα αποζημίωσης ή χρηματικές απώλειες.
Παράμετρος πρώτη: βαριά αμέλεια
Στην υποθετική περίπτωση που το Δικαστήριο χαρακτήριζε την αμελή στάση του ιατρού να απομακρυνθεί από την επίτοκο ως βαριά, τότε δεν θα καλυπτόταν από ασφαλιστήριο συμβόλαιο αστικής ιατρικής ευθύνης το οποίο ρητώς εξαιρεί τις περιπτώσεις βαριάς αμέλειας.
Να σημειωθεί πως η 1159/2020 απόφαση του Αρείου Πάγου (πηγή: ιστοσελίδα inlaw.gr) δίνει τον κάτωθι ορισμό της βαριάς αμέλειας: “…..Με κριτήρια την βαρύτητα της αμελούς συμπεριφοράς, ως βαριά αμέλεια θεωρείται αυτή της οποίας η απόκλιση από τη συμπεριφορά του μέσου επιμελούς και συνετού ανθρώπου (στην περίπτωσή μας επαγγελματία) είναι ασυνήθιστα μεγάλη και ιδιαίτερα σοβαρή.”
Παράμετρος δεύτερη: συμβατικές ευθύνες
Στην υποθετική περίπτωση που η υποθετική καταδικαστική απόφαση του δικαστηρίου περιελάμβανε και την ενδοσυμβατική ευθύνη του γιατρού, δηλαδή είχαμε την περίπτωση της συρροής συμβατικής και αδικοπρακτικής ευθύνης (1) , τότε υπάρχει το ενδεχόμενο της μη κάλυψης από τα προγράμματα ασφάλισης που εξαιρούν τις συμβατικές υποχρεώσεις του γιατρού.
Σύμφωνα με την βιβλιογραφία για την ιατρική αστική ευθύνη (2-3) όταν υπάρχει συμβατική σχέση μεταξύ γιατρού και ασθενούς, τότε η τήρηση των κανόνων επαγγελματικής επιμέλειας αποτελεί και συμβατική υποχρέωση του γιατρού.
Σημειώνεται πως σε αυτή την περίπτωση δεν τίθεται εν αμφιβόλλω το σύνολο της αποζημίωσης αλλά μέρος αυτής, με δεδομένο πως η αδικοπρακτική ευθύνη του γιατρού καλύπτεται από όλα τα προγράμματα ασφάλισης αστικής ιατρικής ευθύνης.
Παράμετρος τρίτη: άρθρο 7, παρ.3 του ασφαλιστικού νόμου 2496/1997
Σοβαρό ενδεχόμενο χρηματικών απωλειών (όχι μη αποζημίωσης) για τον γιατρό θα είχε ενδεχόμενη και πιθανή παραπομπή των ενεργειών του στις διατάξεις του άρθρου 7, εδάφιο 3 του Ασφαλιστικού Νόμου 2496/1997.
Το παραπάνω άρθρο αναφέρεται στο ασφαλιστικό βάρος (υποχρέωση) του ασφαλισμένου γιατρού για την αποφυγή ή μείωση της ζημιάς και αναφέρει πως “ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να παίρνει όλα τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή ή μείωση της ζημιάς, ακολουθώντας τις οδηγίες της ασφαλιστικής εταιρείας”.
Κατά το άρθρο 7, παρ.4 του ν.2496/1997, σε περίπτωση υπαίτιας παράβασης των παραπάνω, ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται σε αποζημίωση του ασφαλιστή.
Μοιάζει πιθανό η απομάκρυνση του γιατρού -για πολλές ώρες -από την επίτοκο να θεωρηθεί ως αποκλίνουσα συμπεριφορά από αυτή που ορίζει η υποχρέωση αποφυγής της ζημιάς.
Στην βιβλιογραφία για την αστική ιατρική ευθύνη (4) αναφέρεται πως ο ασφαλισμένος γιατρός -στα πλαίσια του ασφαλιστικού βάρους της αποφυγής ζημιάς- πρέπει να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για αποτροπή της βλάβης.
Σε διαφορετική διατύπωση (5) όταν το ιατρικό σφάλμα δεν έχει προκαλέσει βλάβη στον ασθενή, ο ασφαλισμένος γιατρός υποχρεούται να παρέμβει με στόχο την αποτροπή της επιδείνωσης υγείας του ασθενούς.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η διατύπωση ασφαλιστηρίου συμβολαίου αστικής ιατρικής ευθύνης: “Ο ασφαλισμένος υποχρεούται να λαμβάνει όλα τα κατάλληλα μέτρα για τον περιορισμό ή τη μείωση του τραυματισμού, της αρρώστιας και γενικά οποιασδήποτε απώλειας ή ζημίας που μπορεί να εγείρει αξίωση από την παρούσα ασφάλιση”
Σημαντικές διασαφηνίσεις – Disclaimers
1ον. Η ανάλυση περί αποζημιώσεως ή μη αποτελεί επαγγελματική άποψη του γράφοντος και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί γνωμοδότηση αντιμετώπισης οποιασδήποτε παρόμοιας περίπτωσης αντιμετωπίζει ή πρόκειται να αντιμετωπίσει ένας γιατρός.
Μόνη αρμόδια για να γνωμοδοτήσει για παρόμοιες περιπτώσεις είναι η ασφαλιστική εταιρεία, με την οποία συνεργάζεται-ή πρόκειται να συνεργαστεί- ο εκάστοτε γιατρός.
2ον. Η παρούσα ανάλυση σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να λογισθεί από τον αναγνώστη γιατρό έμμεση πρόταση-προτροπή για επιλογή ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Και αυτό α) γιατί η ανάλυση έχει σαν στόχο μόνο την πληροφόρηση και εξοικείωση της ιατρικής κοινότητας με το μέσο modus operandi των ασφαλιστηρίων προγραμμάτων β) γιατί η πρόταση επιλογής ασφαλιστηρίου συμβολαίου αστικής ιατρικής ευθύνης είναι εργώδης διαδικασία, στην οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλοί και διαφορετικοί παράγοντες αξιολόγησης, πάντα σε συνάρτηση με τις ξεχωριστές ανάγκες κάθε γιατρού.
3ον. Η παράθεση δικαστικών αποφάσεων ΔΕΝ γίνεται με σκοπό τη νομική ερμηνεία και τον οποιοδήποτε νομικό σχολιασμό επί αυτών.
Η επαγγελματική μας ιδιότητα είναι αυτή του Insurable Risk Manager και του Ασφαλιστικού Διαμεσολαβητή, επομένως η οποιαδήποτε απόπειρα νομικής ερμηνείας θα συνιστούσε επαγγελματικό ατόπημα και αντιποίηση επαγγέλματος.
Η παράθεση των δικαστικών αποφάσεων γίνεται με μοναδικό σκοπό την ασφαλιστική ερμηνεία της απόφασης, δηλαδή το πως πιθανά θα λειτουργούσε ο μέσος όρος των ασφαλιστικών προγραμμάτων αστικής ιατρικής ευθύνης, επί του πραγματικού γεγονότος που περιγράφεται στην απόφαση.
Παραπομπές
1 Εκδόσεις Σάκκουλα, Σοφία Κυράνου, Η ασφάλιση της ιατρικής αστικής ευθύνης σελ. 56
2 Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, Έφη Τζίβα, Ασφάλιση Ιατρικής Ευθύνης, σελ.40
3 Δημοσιευμένο άρθρο της καθηγήτριας Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ Αικατερίνης Φουντεδάκη για το άρθρο 8 του ν.2251/1994.
4 Αικατερίνη Φουντεδάκη, Αστική Ιατρική Ευθύνη, σελ.433
5 Σοφία Κυράνου -Τσίπτσιου, Ασφάλιση αστικής ιατρικής ευθύνης, σελ.281
